Bart van Dongen  (1959) componist, musicus en conceptueel kunstenaar, won in 2007 de tweejaarlijkse Brouwerij Cultuurprijs voor de stad 's-Hertogenbosch. Uit het juryrapport: 'Een constante in zijn werk is dat compositie, improvisatie en concept altijd een drie-eenheid zijn. [...] De handeling ter plekke vormt daarmee een belangrijk onderdeel van zijn kunst.'

Bart van Dongen is initiatiefnemer van diverse projecten, die alle één ding gemeen hebben: een zoektocht naar nieuwe muziek of op z'n minst nieuwe klanken. Hij sluit niets uit en wijst niets af; ogenschijnlijk tegengestelde krachten weet hij met elkaar te verbinden en aan te moedigen.

Voor meer informatie over andere projecten en concerten van Bart zie www.bartvandongen.com

Bart van Dongen is spin in web Brabantse muziekscene

DEN BOSCH - Als jochie fungeerde hij als de oren van zijn dove vader. Nu, bijna zestig, is hij een spin in het web van de Brabantse muziekscene. De veelzijdige Bart van Dongen viert zijn verjaardag zondag gepast met drie uiteenlopende concerten.

Een leven dat is doordesemd van muziek. Als de vitaalste spin in het web stort Bosschenaar Bart van Dongen zich op het muziekleven. Van componeren en musiceren, tot organiseren en stimuleren. Als je maar een beetje thuis bent in de kleurrijke Brabantse crossover-scene van pop, eigentijds, muziektheater en geïmproviseerd, dan kom je de naam Bart van Dongen geheid tegen. Zondag 6 oktober wordt hij zestig jaar. Een mooi moment om bij stil te staan, ook voor de kwikzilverige Van Dongen die het liefst vooruitkijkt. In de WillemTwee Toonzaal wordt zondag het feestje gevierd met een cd en drie zeer gevarieerde concertsets.

Dove vader

Zo’n hectisch muzikantenleven stond niet direct in de sterren geschreven voor Van Dongen. Zijn ouders runden een succesvol touringcarbedrijf. ,,De grootste werkgever van het dorp Zeeland op dat moment”, vertelt Van Dongen in zijn knusse Bossche woning. ,,Maar als kind maakte ik al drumstellen van potten en pannen. Het was vooral mijn vader die mijn liefdevoor muziek stimuleerde. Sinds zijnzevende was hij doof. Samen keken mijn vader en ik dan naar een symfonieorkest op tv en ik fungeerde dan als zijn oren. Aan mijn enthousiaste reacties wist mijn vader meteen wat hij ervan moest vinden.”

Bij de plaatselijke harmonie zette de jonge Van Dongen de eerste muzikale stappen maar hij kon zijn muzikale ei pas echt kwijt in een Limburgs amusementsorkest. ,,Als trombonist heb ik in die tijd veel vlieguren gemaakt. Eén groot avontuur, en ik kreeg er nog geld voor ook.” Zijn grote liefde werd uiteindelijk de piano. ,,Een gouden mix tussen de trombone en het drumstel, zeg maar”, grapt Van Dongen. Op het conservatorium in Arnhem ontdekte hij de magie van jazz en improvisatie. ,,Klassiek is prachtig maar ik ben het altijd oneens met componisten”, reageert Van Dongen typisch eigenwijs. ,,Ik denk dan vaak: ‘Datkan ook anders’, terwijl ik welnieuwsgierig was naar de keuzes van componisten. In de improvisatiemuziek vond ik de vrijheid die ik zocht. Het moment, het nu, en dat dan in muziek omgezet. Natuurlijk wordt die vrijheid wel ingekaderd door opdrachten die je jezelf verstrekt, maar dit was de vrijplaats die ik zocht.”

De Kaketoe

In het fameuze jazzcafé De Kaketoe in Den Bosch kwam Van Dongen in contact met geestverwante generatiegenoten als Eric Vloeimansen Jeroen Doomernik. Veelvraat Van Dongen zocht meteen naar rake kruisbestuivingen met de popmuziek. In de band Nancy Works On Payday kwam het allemaal samen. Funk, jazz, soul en pakkende popliedjes. Dansmuziek om naar te luisteren, en luistermuziek om op te dansen, vat Van Dongen samen. De band toert over de hele wereld. ,,Begin jaren negentig hebben we ons tweedealbum zelfs laten produceren door de legendarische musicus Allen Toussaint. Vlogen we naar New Orleans en stond hij ons op te wachten in een limousine. Drie weken hebben we er gewerkt. Toussaint was helemaal verrukt van de voor hem ongehoorde combi van Europese popliedjes en soul en funk.” De band hield er in 1997 mee op. Bart van Dongen wilde zich helemaal werpen op componeren en organiseren. ,,Dit scheid ik ook niet van elkaar. Ik zou me compleet onthand en geïsoleerd voelen als ik alleen op een zolderkamertje moest componeren. Ik hou zielsveel van samenwerken en mijn noten zijn vaak de uitkomst van het hele werkproces dat daaraan voorafgaat. Als de deadline dan nadert dan komen die noten vanzelf.”

Ongehoorde muziek

Naast zijn vele activiteiten als pianist, is Van Dongen buitengewoon actief als concertorganisator. Eerst in het Bossche Artuarium en tegenwoordig in zijn studio annex concertruimte, het Paviljoen voor Ongehoorde Muziek in Eindhoven. ,,Een plek waar ik creatieve mensen uitnodig en waar ik zelf aan de slag kan.” Van Dongen weet wat doorwerken is. Op zijn nieuwe, zelf uitgebrachte dubbel-cd wordt een intieme pianosolo gekoppeld aan een sessie met zijn vaste improvisatietrio. Op het verjaardagsconcert zondag (vanaf 15.00 uur) wordt deze cd gepresenteerd en zijn verschillende muziekkompanen present. Op het driegangenmenu staat een pianosolo-optreden van Van Dongen, zijn intense duomet elektronicatovenaar Richard van Kruysdijk en Van Dongens trio met bassist Jurriaan Dekker en drummer Eric van de Lest.

Uit: Brabants Dagblad, Mark van de Voort 03-10-2019